Wat denken de Chinezen? Leeslijst: actuele denkers en publicaties
Een bespreking door Cor van Beuningen
Als je wilt weten hoe de staatsideologie denkt/werkt lees je https://www.globaltimes.cn/ De krant The South China Morning Post uit Hongkong geniet nog van een restje relatieve autonomie en heeft een paar goede columnisten. Zie: https://www.scmp.com/ In Nederland heb je twee instituten die iets van China weten: Clingendael met o.a. Frans-Paul van der Putten en het Leiden Asisa Center met o.a. Ingrid D’Hooghe (ook associate bij Clingendael). Een site met China watchers (over van alles) is het China Crowd Blog https://china2025.nl
Maar met dit al kom je weinig te weten over het intellectuele publieke debat in China. Want dat bestaat wel degelijk, ondanks zekere beperkingen. We horen er hier weinig over – i.t.t. in Duitsland, Verenigd Koninkrijk en vooral Frankrijk. Er vinden daar debatten plaats met Chinese public intellectuals, hun boeken worden vertaald, besproken en bediscussieerd enz.
De beste plek, voor zover ik het kan overzien, om het Chinese intellectuele debat te volgen, is echter een Canadese site: https://www.readingthechinadream.com
Die site wordt gerund door David Ownby (ownby.david@gmail.com), Professor of History op de Université de Montréal. Hij vertaalt en annoteert en contextualiseert artikels, interviews, publicaties van Chinese public intellectuals, op een sobere en deskundige wijze. Heel erg goed. Hier twee voorbeelden.
Het eerste voorbeeld betreft een analyse van de politiek filosoof Zhao Tingyang, hoogleraar aan de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen, met de titel A Feasible Smart Democracy. Het gaat over de wereldorde, de tekortkomingen van zowel de bestaande orde van strijdende natiestaten als van de democratie (bij afnemend verticaal vertrouwen – heel actueel!); en over hoe een nieuwe ordening, zowel nationaal als mondiaal eruit zou moeten zien; waarbij hij ook het concept tianxia uitlegt, een begrip dat je bij Chinese politiek filosofen vaker tegenkomt. De inleidingen van David Ownby zijn zo goed dat je soms het eigenlijke verhaal niet meer zo goed hoeft te lezen. Zo vat hij Zhao’s alinea’s over de impasse van de democratie als volgt samen: “Zhao begins by noting that democracy is in serious trouble today, because the consensus required to sustain public trust in democratic institutions and practices has eroded, and without trust, democracy cannot function. One source of the problem is the rise of the Internet, social media, big data, etc., which Zhao collectively dubs “global systemic power,” a force that manipulates and shapes public consciousness.[…] By encouraging individuals to indulge their private desires—and indeed embedding these private desires in larger narratives—global systemic power makes it difficult if not impossible for anyone to see a larger public good, and without agreement on public good there can be no consensus. Global systemic power has turned democracies into publicracies […] in which fake publics have supplanted the people as the foundation of the political order.”
Lees je dan de tekst van Zhao zelf, dan besef je pas goed dat daar in China heel scherp wordt nagedacht. Eén van Zhao’s boeken is ook in het Duits vertaald en verschenen bij n.b. Suhrkamp: Zhao Tingyang: Alles unter dem Himmel - Vergangenheit und Zukunft der Weltordnung. Suhrkamp Verlag, Berlin 2020. Op de cover staat (in vertaling): “Zhao Tingyang wordt beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse Chinese filosofen. Met dit grote werk zijn zijn beschouwingen over een nieuwe politieke wereldorde nu voor het eerst beschikbaar in een Duitse vertaling. Ze zijn gebaseerd op het oude Chinese principe van tianxia - het opnemen van iedereen onder één hemel. Bij het omgaan met westerse theorieën over staat en vrede, van Hobbes tot Kant tot Habermas, evenals met zijn gebruik van historische studies, economie en speltheorie, geeft Zhao ons een kijkje in de conceptie van universaliteit.”
Het boek is in Duitsland uitgebreid gerecenseerd en besproken. Zie hier een recensie in de Frankfurter Allgemeine Zeitung.
[n.b.: In de recente publicatie van de spraakmakende Duitse socioloog Armin Nassehi – zie mijn vorige blog - wordt een hoofdtuk aan Zhao gewijd!]
Een tweede voorbeeld, ook weer van de site van Ownby, is van de hand van Xu Jilin, een zeer invloedrijke historicus/filosoof/public intellectual van de Universiteit van Shanghai. Xu stelt dat het verhaal van verheffing en verlichting dat zijn eigen generatie droeg niet meer aanslaat bij de nieuwe generatie en cultuur; dus dat er nieuwe manieren, media, methodes moeten worden ontwikkeld om de nieuwe generaties het pad van verlichting te laten hernemen. Zijn verhaal draagt de titel How to Redimension the Enlightenment When Dealing with Houlang Culture, waarbij dat redimension staat voor die andere methodes etc. en Houlang Culture voor de internetgeneratie.
Ownby merkt op: “youth angst is a major theme in China, and many young people feel that they are working very hard for comparatively little, that China’s economy is not generating enough wealth for them to enjoy the material lives that their parents’ generation did.” Het risico is dat ze geen zin, geen purpose in het leven zien. Vandaar Xu’s missie: “how to preserve and push forward the convictions and habits of Enlightenment culture in a world where people increasingly live in virtual worlds consisting largely of images, delivered to fragmented individuals, connected to the world by their cellphones.”
Dan, over die noodzaak van nieuwe methodes etc: “Xu’s basic observation is that people based in print culture think in fundamentally different ways from people based in online culture. [..] Words and arguments have to be processed mentally to be understood; images go directly to the brain and provoke immediate reactions. Online platforms are vastly more powerful than publishers of books and newspapers [...]. Online platforms have also driven the atomization of much of family and social life over the past few decades, leaving people all the more attached to cellphones and the magical world of images and pleasures they deliver.”
Daarbij signaleert Xu dat jongeren niet meer geleerd wordt zelfstandig en kritisch na te denken. Dat komt door het onderwijssysteem: “the degree to which young people have been shaped by a lifetime of testing-to-get-ahead, which has made learning purely utilitarian…”
Lezen dus!
Als je wilt weten hoe de staatsideologie denkt/werkt lees je https://www.globaltimes.cn/ De krant The South China Morning Post uit Hongkong geniet nog van een restje relatieve autonomie en heeft een paar goede columnisten. Zie: https://www.scmp.com/ In Nederland heb je twee instituten die iets van China weten: Clingendael met o.a. Frans-Paul van der Putten en het Leiden Asisa Center met o.a. Ingrid D’Hooghe (ook associate bij Clingendael). Een site met China watchers (over van alles) is het China Crowd Blog https://china2025.nl
Maar met dit al kom je weinig te weten over het intellectuele publieke debat in China. Want dat bestaat wel degelijk, ondanks zekere beperkingen. We horen er hier weinig over – i.t.t. in Duitsland, Verenigd Koninkrijk en vooral Frankrijk. Er vinden daar debatten plaats met Chinese public intellectuals, hun boeken worden vertaald, besproken en bediscussieerd enz.
De beste plek, voor zover ik het kan overzien, om het Chinese intellectuele debat te volgen, is echter een Canadese site: https://www.readingthechinadream.com
Die site wordt gerund door David Ownby (ownby.david@gmail.com), Professor of History op de Université de Montréal. Hij vertaalt en annoteert en contextualiseert artikels, interviews, publicaties van Chinese public intellectuals, op een sobere en deskundige wijze. Heel erg goed. Hier twee voorbeelden.
Het eerste voorbeeld betreft een analyse van de politiek filosoof Zhao Tingyang, hoogleraar aan de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen, met de titel A Feasible Smart Democracy. Het gaat over de wereldorde, de tekortkomingen van zowel de bestaande orde van strijdende natiestaten als van de democratie (bij afnemend verticaal vertrouwen – heel actueel!); en over hoe een nieuwe ordening, zowel nationaal als mondiaal eruit zou moeten zien; waarbij hij ook het concept tianxia uitlegt, een begrip dat je bij Chinese politiek filosofen vaker tegenkomt. De inleidingen van David Ownby zijn zo goed dat je soms het eigenlijke verhaal niet meer zo goed hoeft te lezen. Zo vat hij Zhao’s alinea’s over de impasse van de democratie als volgt samen: “Zhao begins by noting that democracy is in serious trouble today, because the consensus required to sustain public trust in democratic institutions and practices has eroded, and without trust, democracy cannot function. One source of the problem is the rise of the Internet, social media, big data, etc., which Zhao collectively dubs “global systemic power,” a force that manipulates and shapes public consciousness.[…] By encouraging individuals to indulge their private desires—and indeed embedding these private desires in larger narratives—global systemic power makes it difficult if not impossible for anyone to see a larger public good, and without agreement on public good there can be no consensus. Global systemic power has turned democracies into publicracies […] in which fake publics have supplanted the people as the foundation of the political order.”
Lees je dan de tekst van Zhao zelf, dan besef je pas goed dat daar in China heel scherp wordt nagedacht. Eén van Zhao’s boeken is ook in het Duits vertaald en verschenen bij n.b. Suhrkamp: Zhao Tingyang: Alles unter dem Himmel - Vergangenheit und Zukunft der Weltordnung. Suhrkamp Verlag, Berlin 2020. Op de cover staat (in vertaling): “Zhao Tingyang wordt beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse Chinese filosofen. Met dit grote werk zijn zijn beschouwingen over een nieuwe politieke wereldorde nu voor het eerst beschikbaar in een Duitse vertaling. Ze zijn gebaseerd op het oude Chinese principe van tianxia - het opnemen van iedereen onder één hemel. Bij het omgaan met westerse theorieën over staat en vrede, van Hobbes tot Kant tot Habermas, evenals met zijn gebruik van historische studies, economie en speltheorie, geeft Zhao ons een kijkje in de conceptie van universaliteit.”
Het boek is in Duitsland uitgebreid gerecenseerd en besproken. Zie hier een recensie in de Frankfurter Allgemeine Zeitung.
[n.b.: In de recente publicatie van de spraakmakende Duitse socioloog Armin Nassehi – zie mijn vorige blog - wordt een hoofdtuk aan Zhao gewijd!]
Een tweede voorbeeld, ook weer van de site van Ownby, is van de hand van Xu Jilin, een zeer invloedrijke historicus/filosoof/public intellectual van de Universiteit van Shanghai. Xu stelt dat het verhaal van verheffing en verlichting dat zijn eigen generatie droeg niet meer aanslaat bij de nieuwe generatie en cultuur; dus dat er nieuwe manieren, media, methodes moeten worden ontwikkeld om de nieuwe generaties het pad van verlichting te laten hernemen. Zijn verhaal draagt de titel How to Redimension the Enlightenment When Dealing with Houlang Culture, waarbij dat redimension staat voor die andere methodes etc. en Houlang Culture voor de internetgeneratie.
Ownby merkt op: “youth angst is a major theme in China, and many young people feel that they are working very hard for comparatively little, that China’s economy is not generating enough wealth for them to enjoy the material lives that their parents’ generation did.” Het risico is dat ze geen zin, geen purpose in het leven zien. Vandaar Xu’s missie: “how to preserve and push forward the convictions and habits of Enlightenment culture in a world where people increasingly live in virtual worlds consisting largely of images, delivered to fragmented individuals, connected to the world by their cellphones.”
Dan, over die noodzaak van nieuwe methodes etc: “Xu’s basic observation is that people based in print culture think in fundamentally different ways from people based in online culture. [..] Words and arguments have to be processed mentally to be understood; images go directly to the brain and provoke immediate reactions. Online platforms are vastly more powerful than publishers of books and newspapers [...]. Online platforms have also driven the atomization of much of family and social life over the past few decades, leaving people all the more attached to cellphones and the magical world of images and pleasures they deliver.”
Daarbij signaleert Xu dat jongeren niet meer geleerd wordt zelfstandig en kritisch na te denken. Dat komt door het onderwijssysteem: “the degree to which young people have been shaped by a lifetime of testing-to-get-ahead, which has made learning purely utilitarian…”
Lezen dus!